Aptomat chính là tên gọi quen thuộc của 2 loại thiết bị bảo vệMCB và MCCB, nó được biết đến là một khí cụ điện thực hiện chức năng đóng cắt dòng điện 1 pha, 2 pha, 3 pha một cách trực tiếp ngay khi phát hiện những sự cố quá tải, ngắn mạch và sụt áp.
Cấu tạo của thiết bị đóng cắt MCB/MCCB
Thiết bị đóng cắt MCB/ MCCB được cấu tạo bởi 4 thành phần chính gồm:
Tiếp điểm
Aptomat được chế tạo bởi 2 cấp tiếp điểm là tiếp điểm chính và dập hồ quang hoặc 3 cấp tiếp điểm là tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ và hồ quang.
Khi đóng mạch điện, tiếp điểm hồ quang sẽ đóng trước, đến tiếp điểm phụ và cuối cùng là tiếp điểm chính. Trong trường hợp cắt mạch điện thì ngược lại. Hồ quang sẽ chỉ cháy trên tiếp điểm hồ quang nên sẽ có khả năng bảo vệ được tiếp điểm chính khi dẫn điện. Tiếp điểm phụ được dùng thêm để tránh hồ quang cháy lan và làm hư hại đến tiếp điểm chính.
Hộp dập hồ quang
Có 2 kiểu thiết bị dập hồ quang là kiểu nửa kín và kiểu hở
Kiểu nửa kín đặt trong vỏ kín của Aptomat Sino và có lỗ thoát khí. Điểm hạn chế của kiểu này là dòng điện bị giới hạn cắt không quá 50KA. Trong khi đó kiểu hở có dòng điện cắt giới hạn lớn hơn 50KA, điện áp lớn hơn 1000V.
Cơ cấu truyền động cắt CB
Có 2 cách để truyền động cắt là cắt bằng tay và cắt bằng cơ điện. Khi cắt bằng tay thì CB có dòng điện định mức không lớn hơn 600A, còn khi điều khiển bằng cơ điện (nam châm điện) thì được ứng dụng ở các CB có dòng điện lớn hơn 1000A. Muốn tăng lực cho điều khiển bằng tay thì bắt buộc phải dùng 1 tay dài phụ theo nguyên lý đòn bẩy hoặc sử dụng khí né.
Móc bảo vệ (Phần tử bảo vệ)
Nhờ các phần tử bảo vệ mà CB sẽ tự động cắt. Phần tử bảo vệ chính là tên gọi khác của móc bảo vệ. Khi mạch điện gặp những sự cố quá dòng điện, quá tải, ngắn mạch, sụt áp thì móc bảo vệ sẽ tác động.
Thiết bị đóng cắt MCB/MCCB: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
Nguyên lý hoạt động của MCB và MCCB
CB dòng điện cực đại
Khi đóng điện, CB dòng điện cực đại sẽ ở trạng thái bình thường, CB giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm nhờ móc 2 khớp và móc 3 khớp cụm vào 1 cụm tiếp điểm cộng.
Khi ứng dụng vào bảo vệ điện, lúc ở trạng thái ON thì CB sẽ bật. Khi phát hiện quá tải hoặc ngắn mạch, lực hút điện từ ở nam châm điện sẽ lớn hơn lực của lò xo, làm cho nam châm điện hút phần ứng xuống để bật nhả móc thả tự do, kết quả các tiếp điểm của CB mở ra và mạch điện bị ngắt.
CB điện áp thấp
Khi bật aptomat ở trạng thái ON thì điện áp định mức của nam châm điện và phần ứng hút lại với nhau. Khi sụt áp thì nam châm điện sẽ nhả phần ứng, lò xo kéo móc bật lên, một móc số 7 được thả tự do, thả lỏng, lò xo thứ nhất sẽ thả lỏng và các tiếp điểm CB được mở ra và mạch điện bị ngắt.