Ứng dụng công nghệ sản xuất VLXD mới của thế giới vào Việt Nam là một thành quả lớn, trong đó có sự định hướng, hỗ trợ của Nhà nước, sự dũng cảm, say sưa của DN và sự hưởng ứng của người tiêu dùng. Thành công được nhiều người biết, nhưng ít ai biết rằng đằng sau sự thành công là những khoảnh khắc, nhiều lúc là sự khắc khoải của người đi đầu ứng dụng, đầu tư công nghệ mới, tạo ra sản phẩm mới.

Viglacera Hạ Long thành công trong việc tiên phong đầu tư công nghệ sản xuất đất sét nung

Chuyện xưa…

Dân gian có câu “vạn sự khởi đầu nan”. Đây là một chân lý! Chữ “nan” trong câu nói trên có lúc nặng như chì song cũng có lúc nhẹ như cơn gió thoảng. Đối với những doanh nhân đi đầu ứng dụng công nghệ sản xuất VLXD mới thì chữ “nan” thật nặng nề, thật kinh khủng. Nhiều doanh nhân, khi nghĩ lại những năm tháng nghiệt ngã để đưa công nghệ mới, sản phẩm VLXD mới vào cuộc sống, không khỏi rùng mình, khiếp sợ, có lúc đã tự hỏi mình làm sao lúc đó mình và các đồng nghiệp lại vượt qua, không bị gục ngã?.

Để giảm bớt khó khăn cho DN đầu tư ứng dụng công nghệ mới của nước ngoài vào Việt Nam, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ như các chính sách liên quan đến thuê mặt bằng sản xuất, thuế nhập khẩu thiết bị đồng bộ, thuế thu nhập DN... Sự hỗ trợ đó thật đáng trân trọng.

Đừng quên rằng chúng ta đang tạo những điều kiện giúp DN ứng dụng công nghệ sản xuất sản phẩm mới vào thời kỳ của cơ chế thị trường theo định hướng XHCN. Trước khi đi sâu phân tích vấn đề này chúng ta hãy điểm qua hai dự án đầu tư ứng dụng công nghệ mới sản xuất của ngành giấy và xi măng vào thời kỳ cơ chế bao cấp. Đó là dự án giấy Bãi Bằng theo công nghệ sản xuất tiên tiến, hiện đại của Thụy Điển và dự án đầu tư dây chuyền số một của Nhà máy Xi măng Hoàng Thạch theo công nghệ của F.L Smith - Đan Mạch - một dự án được ca ngợi và gọi là “Nàng công chúa”. Khó khăn triển khai đầu tư của hai dự án này hoàn toàn khác với các dự án đầu tư trong cơ chế thị trường. Sở dĩ hai dự án nói trên kéo dài thời gian đầu tư vì không quản lý nổi hiện tượng công nhân thi công xây lắp tại công trường vì quá ngưỡng mộ sự tuyệt hảo của vật tư thiết bị được nhập khẩu từ các nước công nghiệp phát triển nên đã thi nhau đánh cắp từng bu lông, ốc vít, các chi tiết, thiết bị mang ra chợ bán để rồi nhà đầu tư lại phải ra chợ mua lại hàng mất cắp của mình. Giá trị các chi tiết thiết bị không lớn lắm nhưng thiếu nó thì máy móc làm sao chạy nổi.

Chuyện nay…

Gian nan đầu tư, ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất VLXD vào thời kỳ đầu đổi mới là thiếu thông tin. Nhiều nhà đầu tư bị choáng ngợp khi tiếp cận với các công nghệ mới của Italia, Tây Ban Nha, Đan Mạch, Đức, Pháp... Thiếu thông tin nên khi tiếp cận với một hãng chế tạo thiết bị và chuyển giao công nghệ ở trình độ trung bình đã vội vàng ký hợp đồng mà không nghĩ rằng phải chọn những hãng có đẳng cấp cao hơn. Thiếu thông tin nên không xác định được giá cả, có khi mua phải giá đắt… Nhà đầu tư bỡ ngỡ, nhà tư vấn lập dự án cũng không có hiểu biết nhiều hơn, quá trình xây lắp cũng còn nhiều điều chưa hợp lý. Nhưng khó khăn lớn nhất mà nhà đầu tư công nghệ sản xuất VLXD mới gặp phải đó chính là thị trường. Đầu tư công nghệ mới, tất yếu cho ra sản phẩm mới với chất lượng cao, mẫu mã đẹp có giá trị cao nên giá thành sản xuất sẽ cao hơn. Nhưng khó khăn về giá chưa phải là cản trở lớn nhất mà khó khăn lớn nhất của nhà đầu tư là đưa ra sản phẩm mới nhưng người tiêu dùng chưa được làm quen, chưa hiểu biết về sản phẩm. Sản phẩm ra nhưng không có tiêu chuẩn kỹ thuật đi kèm, thiếu cả phương pháp thử, quy phạm sử dụng, hướng dẫn sử dụng, định mức vật tư… Sản phẩm mới thật lạ lẫm với người tiêu dùng và đến KTS, nhà thiết kế cũng không đưa được vào bản vẽ thiết kế vì thiếu các dữ liệu cần thiết. Chắc người tiêu dùng chưa quên những thăng trầm, vất vả của Cty gốm xây dựng Hữu Hưng thuộc VIGLACERA nay gọi là gạch ốp lát Hà Nội, vào những năm sau 1994. Đây là đơn vị đầu tiên của Việt Nam ứng dụng công nghệ sản xuất gạch ốp lát ceramic bằng công nghệ ép bán khô, lò nung thanh lăn liên tục. VIGLACERA đã trở thành người mở đường cho kỷ nguyên gạch ốp lát ceramic ở Việt Nam. Chúng ta lại được chứng kiến những thăng trầm đến nghẹt thở của dây chuyền sản xuất granit nhân tạo đầu tiên của Cty Thạch Bàn. Sản phẩm chất lượng cao, mẫu mã đẹp nhưng người tiêu dùng quay lưng. Đến lượt Euro Window đưa vào thị trường Việt Nam công nghệ sản xuất cửa nhựa chất lượng cao với thanh Profile có lõi thép gia cường. Người tiêu dùng lâu nay vốn không ưa gì vì cho rằng cửa nhựa là loại hàng rẻ tiền, mau hỏng chủ yếu sử dụng cho nhà vệ sinh. Vật lộn với dây chuyền gạch ốp lát ceramic, dây chuyền sản xuất granit, dây chuyền sản xuất cửa nhựa theo công nghệ mới đầu tiên quả là vô cùng vất vả. Và cũng chính thời gian đó công tác xây dựng ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật và các loại quy phạm hướng dẫn, xây dựng định mức vật tư… được triển khai khẩn trương. Công tác tuyên truyền, phổ biến thông qua các hội thảo khoa học, hội nghị khách hàng, các phương tiện thông tin đại chúng đã giúp cho các sản phẩm này phát triển đứng vững trên thị trường. Các nhà đầu tư thoát hiểm!

…và chuyện dài phía trước

Oái oăm thay khi mình mở đường vất vả gian nan thì ít người biết đến. Khi sản phẩm đã được thị trường ưa chuộng thì hàng loạt các nhà đầu tư thi nhau nhập khẩu hết dây chuyền này đến dây chuyền khác. Thoát hiểm thiếu người mua lại đối mặt với khó khăn vì quá nhiều người bán.

Rút ra được bài học đắt giá về sự thiếu đồng bộ khi đưa công nghệ sản phẩm mới vào thị trường, Cty Amazing trước khi đầu tư công nghệ gạch bê tông khí chưng áp đã nhập khẩu sản phẩm Q-Con từ Thái Lan để người tiêu dùng trong nước làm quen, đồng thời Cty đã phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ KH&CN tổ chức xây dựng và ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật gạch bê tông khí chưng áp khi mà ở trong nước chưa có dây chuyền sản xuất nào được đầu tư. Chính bằng phương pháp tiếp cận mới này chắc chắn sẽ giúp cho các nhà đầu tư công nghệ sản xuất bê tông khí chưng áp giảm bớt khó khăn về thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Đầu tư ứng dụng công nghệ mới, sản phẩm mới rất cần sự hỗ trợ, tạo cơ chế chính sách của nhà nước giúp DN vượt qua khỏi khăn những năm đầu sản xuất. Tiếc thay chúng ta không tổ chức đánh giá một cách đầy đủ, nhìn nhận từ nhiều khía cạnh của vấn đề để hoàn thiện chính sách phù hợp theo từng thời kỳ phát triển. Có những chính sách hỗ trợ rất lớn, ví dụ như miễn thuế thu nhập DN cho việc ứng dụng công nghệ mới trong một thời gian dài, nhưng vẫn có những nhà đầu tư gặp khó khăn, bị đứt gánh giữa đường không kịp đi đến ngày “hái quả”. Để cho sự giúp đỡ của Nhà nước có hiệu quả, định kỳ thời gian nên có đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm. Diễn biến thị trường luôn thay đổi, khó khăn của người mở đường ứng dụng công nghệ mới cũng thay đổi. Vì vậy sự đồng hành giữa Nhà nước và DN với người tiêu dùng là vô cùng quan trọng.

(theo baoxaydung)