Chiều nay 10/2, sau cuộc họp với các ban ngành, Thủ tướng chính phủ đã đưa ra kết luận quyết định thu hồi đất tại Tiên Lãng là hoàn toàn trái pháp luật.

Ông Vũ Đức Đam, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ được Thủ tướng Chính phủ ủy quyền thông báo kết luận của Thủ tướng về vụ cưỡng chế đất Tiên Lãng gây xôn xao dư luận suốt 1 tháng qua.

Mở đầu cuộc họp báo lúc 17h tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế (Lê Hồng Phong, Hà Nội), ông Vũ Đức Đam cho biết: "Đây không phải là cuộc họp báo. Lần trước tôi đã yêu cầu UBND TP Hải Phòng rà soát lại và báo cáo thủ tướng về 3 vấn đề rất cụ thể về vụ cưỡng chế tại xã Vinh Quang huyện Tiên Lãng Hải Phòng...

Thứ nhất, việc giao đất, thu hồi đất đúng, sai ở điểm nào, trách nhiệm thuộc cơ quan nào?

Thứ hai, việc tổ chức cưỡng chế có đúng quy định của pháp luật không, trong quy định của pháp luật khi nào sử dụng cưỡng chế và cách tiến hành cưỡng chế có đúng không?

Thứ ba là việc tài sản như ao cá, nhà của ông Vươn bị phá huỷ hoại như báo chí nêu, ai có chủ trương và chỉ đạo của ai, cấp nào?”

Tuy nhiên, theo ông Vũ Đức Đam: “Thủ tướng không chỉ dừng ở ba việc đó mà còn xem xét xử lý trách nhiệm ở cấp thành phố Hải Phòng và trách nhiệm cung cấp cho báo giới thế nào. Ở Hải Phòng đã có báo cáo, ngoài ra các cơ quan khác cũng đã cử các đoàn đi giám sát, nắm bắt thông tin".

Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam thông báo kết luận của Thủ tướng.

Ông Vũ Đức Đam cho biết Thủ tướng chính phủ cũng gửi lời biểu dương và cảm ơn anh em báo chí đã thông tin rất kịp thời, đa dạng, phong phú, có nhiều bài phân tích đa chiều về vụ việc. Điều đó đóng góp cùng các cơ quan chức năng đưa ra kết luận. Thủ tướng rất mong báo chí ngày càng đóng góp nhiều hơn vào sự nghiệp phát triển chung cả nước, đặc biệt là vấn đề phát triển kinh tế đất nước.

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng cảm ơn những ý kiến rất xác đáng của nhiều người dân, đặc biệt là các lão thành cách mạng, các chuyên gia bày tỏ sự ủng hộ, gửi trực tiếp tới Thủ tướng hoặc qua báo giới.

Quyết định thu hồi đất là trái pháp luật

Sau khi nghe ý kiến trình bày, trả lời các câu hỏi chất vấn từ UBND TP Hải Phòng và các phòng ban liên quan, Thủ tướng chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đưa ra các kết luận:

Vụ cưỡng chế đất tại Tiên Lãng là một vụ việc rất đáng tiếc, mặc dù có nguyên nhân khách quan, nhưng trong đó không thể phủ nhận những nguyên nhân chủ quan và yếu kém của chính quyền huyện Tiên Lãng cũng như xã Vinh Quang trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, đặc biệt là giao đất và cưỡng chế thu hồi đất.

Cụ thể, về việc giao đất: UBND huyện Tiên Lãng đã có hai quyết định giao đất, QĐ 447 ban hành giao 21ha đất cho ông Đoàn Văn Vươn 14 năm. Tại thời điểm đó theo luật đất đai 1987 phù hợp. Nhưng tới quyết định số 220 giao bổ sung 19,3ha đất, về mặt thẩm quyền thì đúng và phù hợp với mục đích sử dụng đát. Tuy nhiên, quyết định chưa đúng với quy định về Luật đất đai, có thể nói ngắn gọn đây là quyết định không đúng pháp luật.

Việc thu hồi đất, các quyết định 460 và 461 thu hồi đất của ông Vươn đều nêu lý do là hết hạn, và giao cho một phòng của huyện Vinh Quang quản lý. Nhưng trên thực tế ông Vươn đang sử dụng đất đó, mặc dù một phần đất của ông Vươn cho thuê là không đúng.

Khu vườn nhà ông Vươn tan hoang sau cưỡng chế.

Nhưng ông Vươn cũng đang sử dụng phần lớn nuôi trồng thủy sản. Ông Vươn vẫn có nhu cầu sử dụng. Không có một văn bản nào của cơ quan nhà nước chuyển đổi mục đích sử dụng khu đất đó nuôi trồng thủy sản sang mục đích khác, nên quyết định thu hồi của huyện Tiên Lãng là trái pháp luật.

Theo Luật đất đai 2003 thì khu đất này chỉ thu hồi trong 5 trường hợp, nhưng quyết định thu hồi đều không rơi vào 5 trường hợp. Cả hai quyết định vừa nêu trên đều không đúng quy định pháp luật

Với vấn đề cưỡng chế thu hồi đất, ông Vươn khiếu nại quyết định 461 không đúng quy định pháp luật. Quyết định thu hồi không đúng nên quyết định cưỡng chế cũng không đúng pháp luật.

Mặt khác, quyết định cưỡng chế của UBND huyện Tiên Lãng không đúng pháp luật, không kiểm kê tài sản trên diện tích đất thu hồi, có một số điểm pháp luật không cấm nhưng theo phong tục Việt Nam hay nói đúng hơn là nói về tình thì không phù hợp, như cưỡng chế gần Tết cổ truyền...Chính vì vậy, việc cưỡng chế càng sai phạm, gây hậu quả như báo chí đã nêu, gây thương vong cho những người làm công tác cưỡng chế.

Liên quan tới việc hủy hoại tài sản, phá dỡ của ông Đoàn Văn Vươn, theo báo cáo thì có sự chỉ đạo của một số lãnh đạo chính quyền địa phương, đây là việc vi phạm pháp luật. Thủ tướng yêu cầu các cơ quan chức năng điều tra làm rõ, xử lý nghiêm minh theo pháp luât.

"Tôi xin nói thêm, báo chí nêu thủy sản trong đầm của ông Vươn bị đánh bắt trộm. Theo báo cáo của cơ quan công an, ông Vươn đã thuê người thu hoạch trước khi cưỡng chế” – ông Vũ Đức Đam cho biết thêm.

Sau khi xảy ra sự việc UBND TP Hải phòng đã tổ chức nhiều biện pháp khắc phục hậu quả. Ban Thường vụ thành ủy đã thống nhất một số giải pháp cụ thể, đình chỉ chức vụ một số cán bộ liên quan, Ban thường Vụ đã công khai nhận trách nhiệm trước Bộ chính trị, Ban bí thư, trước nhân dân vì để xảy ra sự việc.

Tuy nhiên, việc chỉ đạo xử lý cũng còn một số điểm: Lãnh đạo TP chưa nhận thức đúng tính chất nghiêm trọng phức tạp của vấn đề nên chưa tập trung chỉ đạo ngay từ đầu để làm rõ đúng sai của tập thể và cá nhân. TP Hải phòng trước lần báo cáo này đã có 2 lần báo cáo nhưng các báo cáo chưa nghiêm túc và đầy đủ. Việc cung cấp thông tin thực hiện theo luật báo chí chưa tốt, chưa có người có đủ thẩm quyền cung cấp thông tin chính thống, đầy đủ, kịp thời cho báo giới. Thậm chí có cán bộ cấp thành phố, huyện phát ngôn tùy tiện thiếu thống nhất.

Nguyên nhân sai phạm một phần do Luật

Nguyên nhân sai phạm chủ yếu thuộc về chính quyền huyện Tiên Lãng, xã Vinh quang là chủ yếu. Nhưng Thủ tướng cũng cho biết có một lý do khách quan đó là: pháp luật đất đai đã nhiều lần sửa đổi, và có hàng trăm văn bản hướng dẫn thực hiện. Hệ thống pháp luật đất đai ở nước ta bây giờ khá đồ sộ, mặc dù nhiều văn bản nhưng còn nhiều vấn đề trồng chéo, mâu thuẫn, cho nên trong thực tiễn quản lý và sử dụng đất đai có nhiều tình huống chưa được diều chỉnh rõ ràng trong văn bản quy phạm pháp luật. Do đó có khó khăn trong xử lý, cùng với đó là năng lực của cán bộ ở địa phương còn nhiều bất cập.

Các vụ khiếu kiện về đất đai chiếm trên 70% về các vụ khiếu kiện, cho tới nay còn nhiều vụ chưa xử lý dứt điểm. Đó là lý do Ban chấp cháp hành TƯ chỉ đạo tích cực xử lý, Chính phủ cũng đang tổng hợp để sửa đổi luật đất đai.

Xử lý nhanh vụ án giết người, xem xét tình tiết giảm nhẹ

Bên cạnh những sai phạm của huyện Tiên Lãng thì theo ông Vũ Đức Đam: Trong quá trình sử dụng đất ông Đoàn Văn Vươn cũng có những vi phạm về quy định sử dụng đất đai mà chưa được xử lý triệt để.

Qua vụ việc này, sau khi xem xét và có kết luận Thủ tướng yêu cầu, Thành phố Hải Phòng, các tỉnh, thành phố, Bộ ngành thực hiện một số vấn đề:

Trước hết Thủ tướng yêu cầu Hải Phòng phải chỉ đạo thu hồi những quyết định trái pháp luật của UBND huyện Tiên Lãng về việc thu hồi đất và cưỡng chế thu hồi đất đã giao cho ông Đoàn Văn Vươn.

Thành phố Hải Phòng chỉ đạo tòa án nhân dân thành phố và huyện kiểm điểm nghiêm túc việc xét xử hành chính đối với vụ việc này, bởi việc tòa án huyện Tiên Lãng đưa ra xét xử và có bản án đối với vụ ông Đoàn Văn Vươn. Sau đó, tòa án Thành phố Hải Phòng tuyên y án đối với bản án ở phiên phúc thẩm đều vi phạm nghiên trọng quy trình tố tụng. Hiện Tòa án nhân dân tối cao đã thụ lý vụ án trên.

Thành phố Hải phòng phải chỉ đạo làm đúng các yêu cầu cần thiết theo quy định của pháp luật để gia đình ông Đoàn Văn Vươn tiếp tục được sử dụng diện tích đất giao theo đúng quy định.

Cơ quan điều tra Thành phố Hải Phòng phải điều tra, khởi tố những đối tượng phá hủy tài sản của ông Đoàn Văn Vươn, xử lý nghiêm bất kể đối tượng đó là ai.

Nghiêm túc điều tra xử lý nghiêm các cán bộ chỉ đạo phá nhà ông Đoàn Văn Vươn.

Hải Phòng cũng phải khẩn trương đưa vụ án giết người ra xét xử xem xét giảm nhẹ tình tiết đối với các đối tượng chống đối với các quyết định của chính quyền thành phố Hải Phòng.

Thành phố Hải Phòng phải nghiên túc kiểm điểm các cán bộ liên quan đến vụ cưỡng chế, thu hồi đất

Đối với cấp thành phố phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm về việc quyết định chấp thuận đối với quyết định thu hồi đất của UBND huyện Tiên Lãng. Kiểm điểm làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân thành phố Hải Phòng không kịp thời xử lý vụ việc, báo cáo chậm trễ. Rà soát chất chỉnh công tác quản lý nhà nước về đất đai để không xảy ra sự việc tương tự. UBND thành phố Hải Phòng báo cáo thường xuyên kết quả thực hiện cho Thủ tướng.

Đối với các bộ ngành Trung ương, Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trong cả nước phải rà soát chấn chỉnh tình trạng này để đảm bảo đúng pháp luật. Thực hiện nghiêm túc việc tiếp nhận và giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân.

Thủ tướng giao Bộ Tư pháp xây dựng thể chế để kiểm soát việc ban hành các quyết định hành chính của bộ, ngành, địa phương. Đề nghị Tòa án Nhân dân tối cao xem xét tái thẩm đối với các quyết định, bản án của tòa án nhân dân huyện Tiên Lãng và thành phố Hải Phòng.

Minh Tuấn - Theo dothi